نیم قرن تا تهران ۲۰‌ میلیون نفری

آمارها نشان می‌دهد تهران روندی رو به توسعه را سپری می‌کند و سالانه ۱.۳درصد به جمعیت تهران اضافه می‌شود. اگر این آهنگ رشد ادامه داشته باشد جمعیت ساکن تهران تا حدود سال۱۴۵۰، به ۲۰میلیون نفر نزدیک خواهد شد.
روند رو به رشد تهران که از دهه۳۰ آغاز شد  با مهاجرت جمعیت به این شهر کماکان ادامه دارد. تهران در تمام طول این سال‌ها از جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی بزرگ‌تر شده و حتی از جهات مختلفی چندین برابر کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس است. شاید یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که تهران در آینده با آن مواجه خواهد بود عامل جمعیت است که می‌تواند معادلات آینده را در تهران دستخوش تغییرات اساسی کند. متوسط رشد سالانه جمعیت پایتخت در سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۵ برابر با ۵.۷درصد ودر سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۵ برابر ۵.۲درصد بوده است که این سرعت رشد بالای جمعیت برایند رشد طبیعی سریع و جریان مهاجرت به سوی این شهر است. بعد از این سال‌ها آهنگ رشد جمعیت در تهران کمتر شده  و هم‌اکنون سالانه به ۱.۳درصد رسیده است. مرکز آمار ایران، در تازه‌ترین گزارش خود از وضعیت ویژگی‌های جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی تهران اعلام کرده با این نرخ رشد جمعیت احتمالا جمعیت تهران تا سال۱۴۵۵ دوبرابر خواهد شد.

جمعیت تهران
طبق گزارش مرکز آمار، جمعیت تهران در میانه دهه۹۰ خورشیدی به ۸میلیون‌و۶۹۳هزارو۷۰۶نفر رسیده که در مقایسه با آغاز این دهه معادل ۶.۶درصد رشد را نشان می‌دهد. متوسط رشد سالانه جمعیت شهر تهران در طول سال‌های ۹۰ تا ۹۵ معادل ۱.۲۹درصد بوده، یعنی جمعیت تهران در ۶۰سال گذشته ۵.۶برابر شده است. با فرض ثابت ماندن آهنگ رشد فعلی جمعیت تهران در میانه قرن آینده به بیش از ۲برابر افزایش خواهد یافت و به محدوده ۲۰میلیون نفر نزدیک خواهد شد، یعنی رقمی بیش از ۱۷.۵میلیون نفر.
هرم و ترکیب جمعیت پایتخت
17.۴درصد جمعیت تهران را کودکان و نوجوانان تا ۱۴سال تشکیل می‌دهند و بخش عمده جمعیت تهران یعنی ۷۴.۱درصد آنان در سنین ۱۵ تا ۶۴سال هستند. همچنین ۸.۴درصد ساکنان تهران در سنین ۶۵سال به بالا هستند. منطقه۱۹ با ۲۳.۵درصد جمعیت صفر تا ۱۴سال جوان‌ترین و منطقه۳ با ۱۵درصد جمعیت ۶۵ساله و بیشتر، مسن‌ترین مناطق شهر تهران هستند. بخش عمده این جمعیت را افراد ۲۵ تا ۳۰سال تشکیل می‌دهند. هم‌اکنون ۴میلیون‌و۳۲۴هزار نفر از جمعیت تهران را مردان و ۴میلیون‌و۳۷۰هزار نفر را زنان تشکیل می‌دهند.
میزان سواد
از کل جمعیت تهران (۶ساله و بیشتر) ۷میلیون‌و۶۴۰هزار نفر معادل ۹۵درصد سواد دارند و ۵درصد معادل ۴۱۵هزار نفر بی‌سواد هستند. در بین همه مناطق شهر تهران بیشترین جمعیت بی‌سوادها در منطقه۱۷ و ۱۹ به‌ترتیب با ۱۰.۴ و ۱۰.۲درصد (از کل جمعیت بی‌سوادهای استان تهران) متمرکز شده‌اند. مناطق ۳ و ۶ هم دارای بیشترین افراد باسواد است و جمعیت کل بی‌سواد‌های این ۲منطقه بین ۱.۸ تا ۱.۹درصد از کل جمیعت بی‌سواد‌های استان تهران است.
بیکاران خوشحال
اطلاعات مرکز آمار نشان می‌دهد ۹.۵درصد از تهرانی‌ها بدون اینکه کار کنند دارای درآمد مستمر هستند. جمعیت این گروه ۷۳۰هزار نفر است، بخش عمده این افراد در مناطق ۲، ۳، ۶ و یک ساکن هستند.
بر این اساس، نرخ مشارکت اقتصادی تهران ۳۷.۷درصد است که در مقایسه با سال۱۳۹۰ کاهش پیدا کرده است. بیشترین نرخ مشارکت اقتصادی مربوط به منطقه۱۰ تهران با ۳۹.۸درصد و کمترین نرخ مشارکت اقتصادی مربوط به منطقه۱۳ با ۳۵.۹درصد است. نرخ بیکاری در تهران ۱۱.۵درصد است که نشان می‌دهد  در مقایسه با سال۱۳۹۰ معادل ۲درصد کاهش پیدا کرده است. بیشترین نرخ بیکاری مربوط به منطقه۲۱ با ۱۴.۲درصد و کمترین نرخ بیکاری مربوط به منطقه ۱۲ با ۸.۵درصد است.
اشتغال
هم‌اکنون ۲میلیون‌و۸۸۴هزار نفر از جمعیت کل تهران در زمره افراد فعال اقتصادی محسوب می‌شوند که از این تعداد ۲میلیون‌و۵۵۲هزارنفر شاغلند؛ یعنی جمعیت بیکاران تهران به ۳۳۱هزارو۵۰۰نفر رسیده است. در بین همه مناطق تهران مناطق ۱۰، ۱۱، ۱۲ و ۷ دارای بیشترین نسبت جمعیت شاغل و مناطق ۱۳، ۲، ۲۱ و ۲۲ دارای کمترین نسبت جمعیت شاغل است. طبق این آمار ۲۸.۴درصد از تهرانی را، یعنی ۲میلیون‌و۱۷۵هزارنفر را، افراد خانه‌دار تشکیل می‌دهند.
مسکن
آمار‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که هم‌اکنون ۴۲درصد تهرانی‌ها، مشتمل بر یک‌میلیون‌و۲۰۹هزار خانوار، در تهران مستأجرند و یک‌میلیون‌و۴۳۲هزار خانواده تهرانی مالک واحد مسکونی خود هستند، یعنی ۵۰درصد خانوارهای تهرانی مالک خانه و بقیه اجاره‌نشین هستند. مطابق این اطلاعات بیشتر اهالی منطقه۳، از مناطق لاکچری تهران، مالک هستند و این منطقه دارای کمترین میزان مستأجر است اما منطقه۱۵ دارای بیشترین تعداد مستأجران است.  همچنین از ۲میلیون‌و۸۷۰هزار واحد مسکونی شهر تهران ۸۷.۴درصد خانه‌ها یعنی ۲میلیون‌و۵۱۰هزار واحد مسکونی آپارتمان است و ۳۶۱هزار واحد مسکونی غیرآپارتمانی است که شامل ۱۲.۷درصد از کل خانه‌های تهران است. بیشترین میزان آپارتمان‌های تهران در منطقه۶ متمرکز شده یعنی ۹۷درصد خانه‌های این منطقه آپارتمانی است و کمترین آن مربوط به منطقه ۱۶ با ۷۰درصد است.
کیفیت زندگی
از ۲میلیون‌و۸۷۱هزار واحد مسکونی معمولی در شهر تهران، واحدهای مسکونی با مساحت ۵۱ تا ۷۵متر با فراوانی نسبی ۳۴درصد بیشترین سهم را در واحد‌های مسکونی معمولی داشته‌اند.  پس از آن واحدهای مسکونی با مساحت ۸۱ تا ۱۰۰مترمربع با فراوانی نسبی ۱۹.۳درصد و واحد‌هایی با مساحت ۱۰۱ تا ۱۵۰متر با فراوانی نسبی ۱۹.۱درصد در رتبه‌های دوم و سوم قرار می‌گیرند. در بین مناطق شهر تهران، منطقه۱۰ با ۳۱درصد دارای بیشترین نسبت واحد‌های مسکونی کوچک‌تر از ۵۰مترمربع و منطقه۲ با ۳درصد دارای کمترین نسبت از این نوع واحد‌هاست. ۵۷.۳درصد خانه‌های تهران اسکلت فلزی و ۳۳.۸درصد اسکلت بتونی دارند.